به گزارش بورس فوری، آبان ۱۴۰۴ برای بازار سرمایه ماهی پرخبر اما کم‌اثر بود؛ ماهی که با وجود انباشت سیگنال‌های سیاسی و اقتصادی نتوانست جهت‌گیری مشخصی برای روند شاخص‌ها خلق کند. بازار در تمام طول آبان درگیر «جدال زیر سقف مقاومتی» بود؛ مقاومتی که چندین‌بار مورد حمله قرار گرفت اما شکست نخورد و سرمایه‌گذاران را در حالت «انتظارِ تغییر فاز» نگه داشت. اکنون در آستانه ورود به آذرماه، فعالان بورسی امیدوارند این ماه برخلاف آبان، بتواند جرقه‌ای برای یک حرکت صعودی فراهم کند.
طوفان خبرها؛ از ترامپ تا آژانس
بازار روز چهارشنبه ۲۸ آبان در فضایی آغاز شد که به‌واسطه پنج خبر مهم و اثرگذار شکل گرفته بود. مهم‌ترین آن‌ها اظهارات تازه دونالد ترامپ بود. بسیاری از معامله‌گران با یادآوری رفتار بازار در رالی قبلی زمانی که ترامپ کنار نتانیاهو از آغاز مذاکرات سخن گفت انتظار داشتند بازار واکنش مثبت‌تری نشان دهد. اما سخنان جدید او که این‌بار در کنار بن‌سلمان مطرح شد، جدیت کمتری داشت و از منظر فعالان با سیگنال‌های عملی همراه نبود. بازار این بار بدون هیجان، تنها بخش کوچکی از اثر مثبت این خبر را پذیرفت و از شدت منفی‌ها کاست.
خبر دوم اما از جنس نگرانی بود؛ تحولات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و احتمال صدور قطعنامه جدید. تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد بلافاصله پس از برخی قطعنامه‌ها، حوادث امنیتی یا تنش‌های منطقه‌ای شدت یافته، و همین ذهنیت، بخش مهمی از سرمایه‌گذاران را محتاط نگه داشته است. هرچند تحلیلگران معتقدند شرایط امروز ایران با سال‌های قبل تفاوت دارد، اما «ترسِ مارگزیده» همچنان بر فضای روانی بازار سایه انداخته است.
بنزین، ارز، نیما و فولاد؛ اقتصاد در مسیر اصلاحات
خبر سوم به حوزه اقتصاد داخلی و به‌ویژه بنزین مربوط بود. آغاز نرخ‌گذاری جدید در بنزین سوپر، نشان می‌دهد اصلاحات قیمتی سوخت نه از سال ۱۴۰۵، بلکه از همین هفته‌های پیش‌رو آغاز خواهد شد. روندی که می‌تواند مسیر اصلاحات اقتصادی را از بنزین به نرخ ارز و سایر بازارها تعمیم دهد. تحلیلگران معتقدند این اصلاحات—اگر همراه با تدبیر باشد—می‌تواند فشار فروش اوراق را کاهش دهد و به کنترل نرخ بهره کمک کند؛ موضوعی که بارها درباره آن هشدار داده شده است.
در چهارمین خبر مهم، دوباره بازار ارز و سامانه‌های معاملاتی در مرکز توجه قرار گرفت. به نظر می‌رسد حذف تدریجی نرخ ۲۸۵۰۰ تومانی قطعی شده و شرکت‌ها در حال کوچ به «تالار دوم توافقی» هستند. پس از فولادی‌ها، این‌بار پتروشیمی‌ها نیز آماده عرضه گسترده ارز خود در بازار توافقی‌اند. تحلیل‌ها می‌گویند بازار هنوز به این خبر وزن کافی نداده، اما در صورت رسمی شدن، می‌تواند یکی از رالی‌های سریع و قدرتمند بورس را رقم بزند.
و اما خبر پنجم: حضور احتمالی دکتر پزشکیان در جمع فعالان بازار سرمایه. گمانه‌ها حاکی از آن است که او طی روزهای آینده در نشستی بورسی حاضر خواهد شد. کارشناسان هشدار می‌دهند اگر او تنها به بیان شعارهای تکراری اکتفا کند، اثر این رویداد بیش از یکی دو ساعت بر بازار دوام نخواهد داشت؛ اما اگر تیم اقتصادی‌اش دست‌پُر وارد شود و پیام‌های عملی درباره ارز، بودجه و حذف هاب‌های قیمتی ارائه کند، ممکن است این حضور به جرقه‌ای برای بهبود اعتماد تبدیل شود.
هفته آینده؛ نقطه عطف احتمالی
بازار در هفته آینده با دو رویداد مهم مواجه است:
۱. حضور پزشکیان در جمع بورسی‌ها
۲. آغاز انتشار گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها
این ترکیب، «خوراک خبری» قابل‌توجهی برای بازار ایجاد می‌کند. به‌ویژه آنکه گزارش‌های ماهانه در فضایی بدون قطعی گاز و همراه با افزایش نرخ ارز، می‌تواند اثر بنیادین مثبتی داشته باشد. اگر این گزارش‌ها قوی باشند، می‌توانند «کف‌سازی جدید» برای بسیاری از سهم‌ها ایجاد کنند.
فعالان معتقدند هم‌زمانی این رویدادها با کاهش نسبی تنش‌های سیاسی و مذاکرات غیرمستقیم از طریق عربستان، می‌تواند زمینه حرکت آهسته بازار به سمت سقف پیشین را فراهم کند. بازار در آبان نشان داده وقت ریزش ندارد؛ بنابراین هر خبر مثبت می‌تواند میل به رشد را تقویت کند.
صندوق‌های طلا؛ پارکینگ امن یا رقیب بازار؟
بخش دوم تحلیل روز پنجشنبه به صندوق‌های طلا و درآمد ثابت اختصاص داشت؛ موضوعی که این روزها محل بحث و بعضاً نگرانی فعالان بازار است. تحلیلگران «بتا سهم» معتقدند این نگرانی‌ها اغراق‌آمیز است. صندوق‌های طلا به‌عنوان یک ابزار مالی مکمل، مانند تراس و پارکینگ خانه هستند؛ نبودشان ارزش کلی «خانه بازار سرمایه» را پایین می‌آورد.
ورود سرمایه‌های خرد و متوسط به صندوق‌های طلا نشانه بلوغ رفتاری سرمایه‌گذاران است. این پول‌ها هر زمان که شرایط بازار سهام مناسب باشد، به‌سرعت از صندوق‌های طلا خارج شده و به بازار سهام بازمی‌گردند.
اما انتقاد اصلی متوجه برخی حقوقی‌های بزرگ است. مدیرانی که با وجود در اختیار داشتن منابع کلان، بخش ناچیزی از سرمایه خود را وارد صندوق‌های طلا کرده و از ایفای نقش اصلی خود در بازار شانه خالی می‌کنند. به اعتقاد تحلیلگران، رفتار این حقوقی‌ها که باید ستون بازار باشند بیشتر شبیه سهامداران عادی شده و همین موضوع به «کم‌عمق شدن» بازار دامن زده است.
بازار سهام اکنون در نقطه‌ای قرار گرفته که نه ریزش دارد و نه قدرت عبور از سقف. آنچه نیاز است یک «محرک قدرتمند» است؛ محرکی که می‌تواند از مسیر اصلاحات اقتصادی، انتشار گزارش‌های قوی، تغییر در نرخ ارز، یا پیام عملی دولت به بازار بیاید. آذر ۱۴۰۴ می‌تواند ماهی متفاوت باشد؛ اگر موتور اعتماد روشن شود.
فاطمه حاج علی