به گزارش بورس فوری، دومین نشست خبری همایش «رمزآتی» با حضور جمعی از مدیران صرافی‌ها، فعالان فین‌تک، اعضای انجمن بلاک‌چین و کارشناسان اقتصاد دیجیتال برگزار شد؛ نشستی که بیش از آن‌که صرفاً به معرفی یک رویداد بپردازد، به محفلی برای گفت‌وگوی صریح میان بخش خصوصی و نهادهای سیاست‌گذار تبدیل شد.
پیام محوری این نشست را می‌توان در یک جمله خلاصه کرد: تنها راه توسعه صنعت رمزارز در ایران، گفت‌وگوی واقعی میان فعالان و حاکمیت است.
محمدمهدی الحسینی، مدیرعامل اقتصادآنلاین و برگزارکننده رویداد رمزآتی، در سخنانی تحلیلی، هدف این همایش را ایجاد بستر گفت‌وگو و تدوین مقررات واقع‌بینانه دانست.
او گفت: تنها مسیر توسعه بازار رمزارز، گفت‌وگوی آزاد میان بخش خصوصی و حاکمیت است. رمزآتی تلاشی است برای تبدیل تضاد به تفاهم.
الحسینی یادآور شد که نخستین دوره این همایش، بستر طرح نقدهای جدی و صریح میان فعالان و تصمیم‌گیران بود. برای نخستین بار فعالان رمزارز بدون حضور پشت درهای بسته توانستند دغدغه‌های خود را به نمایندگان دولت و بانک مرکزی منتقل کنند. حتی نقدهای تند هم شنیده شد و این یعنی بلوغ گفت‌وگو.
وی دو دستاورد مهم دوره گذشته را یادآوری کرد: نخست، قول وزیر وقت اقتصاد برای تشکیل اتحادیه فعالان رمزارز (که با تغییرات مدیریتی ناتمام ماند)، و دوم، انتشار سند «رف‌رض» بانک مرکزی که هرچند با نقدهایی مواجه شد، اما نشانه‌ای از آغاز رسمیت یافتن صنعت رمزارز در سطح حاکمیتی بود.
مدیرعامل اقتصادآنلاین درباره اهداف امسال گفت: دومین دوره رمزآتی بر تداوم گفتمان میان دولت و بخش خصوصی تمرکز دارد. تغییر در مسیر رگولاتوری، چه مثبت و چه منفی، فقط از راه گفت‌وگو ممکن است. همچنین می‌خواهیم از تجربه‌های جهانی بیاموزیم. کشورهایی مثل امارات با واگذاری بخشی از نظارت به نهادهای خصوصی توانسته‌اند از رمزارز سود اقتصادی ببرند.
وی همچنین به ظرفیت رمزارزها برای عبور از محدودیت‌های بانکی بین‌المللی اشاره کرد و گفت: وقتی انتقال پول از مسیرهای سنتی دشوار است، رمزارزها می‌توانند نقش جبرانی ایفا کنند. این فرصتی است که هیچ کشوری نمی‌تواند نادیده بگیرد.
الحسینی در پایان تأکید کرد: قانون‌گذاری رمزارز نه با حذف دولت ممکن است و نه بدون مشارکت بخش خصوصی. هدف رمزآتی رسیدن به یک پیشنهاد جامع و عملی برای تنظیم بازار رمزارز و طلاست. گفت‌وگو، نه دستور، راه توسعه است.
از تقابل تا گفت‌وگو؛ روایتی از تجربه بلاک‌چین در ایران
سهیل نیکزاد، عضو انجمن فین‌تک و بلاک‌چین، در ابتدای نشست بر ضرورت ایجاد درک مشترک میان نهادهای تصمیم‌گیر و فعالان بازار رمزارز تأکید کرد. او با اشاره به تجربه‌های نخستین مواجهه بانک مرکزی با صنعت کریپتو گفت:
«در اولین رونمایی بانک مرکزی، همه تصور کردند قرار است ما را حذف کنند. آن زمان حتی برای گفت‌وگو باید پناه می‌گرفتیم. امروز همان مدیران سابق در کنار ما فعالیت می‌کنند؛ یعنی تضاد واقعی وجود ندارد، بلکه گفت‌وگو وجود نداشته است.»
نیکزاد با تأکید بر این‌که «صنعت رمزارز بدون گفت‌وگو رشد نمی‌کند» افزود: «اگر گفت‌وگو نکنیم، هیچ تصمیمی به نفع هیچ‌کس تمام نمی‌شود. حاکمیت و فعالان رمزارز باید یکدیگر را نه به عنوان رقیب، بلکه به عنوان شریک توسعه ببینند.»
او سه محور اصلی اقتصاد بلاک‌چین را «ماینینگ، تبادل و توکنایزیشن دارایی‌ها» دانست و هشدار داد که غفلت از آماده‌سازی زیرساخت‌های قانونی برای توکنیزه‌کردن دارایی‌ها، می‌تواند ایران را از موج آینده اقتصاد جهانی عقب بیندازد.
نیکزاد در ادامه با انتقاد از سیاست‌های پولی کشور گفت: در هفت سال اخیر، بانک مرکزی ۹ برابر حجم پول کشور را چاپ کرده است، در حالی‌که تخلفات حوزه رمزارزها قابل مقایسه با این حجم از خلق پول نیست. بهتر است با عدد و منطق درباره خطرات واقعی اقتصاد صحبت کنیم، نه با ترس از فناوری.
به گفته او، راه بقای صنعت رمزارز در ایران تنها از مسیر شفافیت می‌گذرد: اگر قرار است رمزارز رسمیت پیدا کند، باید قانون‌مند باشد. توصیه من به فعالان این حوزه این است که به جای فعالیت در سایه، به بازار شفاف داخلی بازگردند. رمزارز می‌تواند در خدمت اقتصاد ملی باشد، نه در تقابل با آن.
دولت‌زدایی یا بازتعریف حاکمیت مالی؟
در بخش دیگری از نشست، امیرحسام ذنوبی، قائم‌مقام خانه اقتصاد، سخنانی فلسفی و ساختارشکن مطرح کرد. او گفت: «بزرگ‌ترین دستاورد بشر، دولت است و بزرگ‌ترین دستاورد کریپتو، دولت‌زدایی. این دو نه در تضاد، بلکه در مسیر تکامل یکدیگرند.»
ذنوبی با اشاره به فشار مالی ناشی از هزینه‌های سنگین دولت توضیح داد: بخش بزرگی از درآمد و آینده نسل جوان صرف جبران هزینه‌های دولت می‌شود. کریپتو می‌تواند بخشی از این بار را از دوش جامعه بردارد. قراردادهای هوشمند و خودتنظیم‌گری بخش خصوصی ابزارهایی هستند که نظارت را دقیق‌تر و هزینه‌ها را کمتر می‌کنند.
او سپس به مفهوم «غیرملی‌سازی پول» برگرفته از اندیشه‌های فریدریش هایک پرداخت و گفت: در جهانی زندگی می‌کنیم که اتحادیه اروپا ارزهای ملی را کنار گذاشته است و آمریکا عملاً از یک پول مشترک بهره می‌برد. پس چرا ما هنوز از واژه‌هایی مانند دولت‌زدایی می‌ترسیم؟ زمان آن رسیده است که از انحصار پول توسط دولت عبور کنیم.
قائم‌مقام خانه اقتصاد در ادامه افزود: وقتی بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی نرخ اوراق را بالا می‌برد، اما بانک‌های تجاری وام‌هایی چند برابر بودجه عمرانی کشور می‌دهند، یعنی ابزارهای سیاست‌گذاری کلاسیک از کار افتاده‌اند. دولت‌ها چاقوهایی در دست دارند که دیگر نمی‌برند.
او با اشاره به آینده توکنیزه شدن اقتصاد» تصریح کرد: «جهان به سمت توکنیزه کردن همه‌چیز پیش می‌رود؛ از دارایی‌ها و اوراق گرفته تا حقوق و امتیازات. در آینده نزدیک حتی دارایی‌های دولتی نیز باید توکنیزه شوند تا مردم بدانند دارایی‌های ملی دقیقاً در چه چرخه‌ای می‌چرخند.
ذنوبی تأکید کرد: بخش خصوصی نباید تنها مطالبه‌گر رگولاتوری از دولت باشد؛ بلکه باید از دولت بخواهد خود را با ابزارهای کریپتویی شفاف کند. در کشورهای پیشرفته، بخش خصوصی هزینه نظارت را پرداخت می‌کند و خود را حسابرسی می‌کند. این یعنی رگولاتوری واقعی و کارآمد.
به گفته او، تجربه کشورهایی چون امارات نشان می‌دهد که نهادهای تنظیم‌گر خصوصی، با حضور حداقلی دولت، کارآمدتر از مدل‌های حاکمیتی عمل کرده‌اند. در نهایت باید بپذیریم بخش خصوصی دقیق‌تر، سریع‌تر و شفاف‌تر از دولت عمل می‌کند. آینده اقتصاد، دیر یا زود، به سمت اعتماد به بخش خصوصی خواهد رفت.
ترس از رمزارز، بحران‌زا است
امیررضا فتحی، رئیس هیئت‌مدیره صرافی تبدیل، در سخنانی صریح سیاست‌های سخت‌گیرانه بانک مرکزی را مورد انتقاد قرار داد و گفت: صنعت رمزارز تنها صنعتی است که جایگزین خارجی آن در دسترس مردم است. اگر شما جلوی خودرو را بگیرید، خودرو از حرکت می‌ایستد، اما اگر جلوی رمزارز را بگیرید، بازار به خارج از کشور منتقل می‌شود.
او با اشاره به نمونه‌ای از تصمیمات بانک مرکزی افزود: محدودیت خرید پنج هزار تتر نه‌تنها باعث کاهش تقاضا نشد، بلکه موجب خروج سرمایه از صرافی‌های داخلی شد. این سیاست‌ها در واقع نتیجه معکوس دارند.
فتحی تأکید کرد که مشکل فقط در حوزه رمزارز نیست: چای دبش، بانک آینده و بسیاری از بحران‌های دیگر حاصل سیاست‌های چندنرخی و محدودکننده هستند. قانون‌گذار با نیت کنترل، عملاً بحران می‌سازد. رمزارز هم از همین جنس است؛ وقتی صنعت شفاف را محدود می‌کنید، فعالیت‌ها زیرزمینی می‌شوند.
او یکی از بزرگ‌ترین فرصت‌های از دست‌رفته را «توکنایز کردن دارایی‌ها» دانست و گفت: درحالی‌که جهان به سمت دیجیتالی شدن دارایی‌ها پیش می‌رود، ما با نگاه سخت‌گیرانه، خودمان را از این مسیر کنار گذاشته‌ایم. تا زمانی که سیاست‌گذار دیدگاه خود را تغییر ندهد، همین محدودیت‌ها به بحران تبدیل خواهد شد.
فتحی در پایان هشدار داد: بانک مرکزی با سیاست‌های محدودکننده‌اش دقیقاً همان بحران‌هایی را ایجاد می‌کند که از وقوع‌شان واهمه دارد. اگر به صرافی‌های داخلی اعتماد شود و چارچوب شفاف مشخصی ایجاد گردد، هم مردم اعتماد می‌کنند و هم سرمایه در کشور می‌ماند.
تغییر رفتار رگولاتور؛ نتیجه خودرگولاتوری فعالان
احسان قاضی‌زاده، مدیرعامل صرافی بیت‌مکس، با قدردانی از برگزاری رویداد رمزآتی گفت: در اکوسیستم رمزارز ایران، نبود یک تریبون مشخص باعث اتلاف وقت و انرژی فعالان در رفت‌و‌برگشت‌های بی‌نتیجه با رگولاتور شده بود. رمزآتی این خلأ را پر کرد و فرصتی برابر برای گفت‌وگو فراهم آورد.
او افزود: برای نخستین بار، فعالان بخش خصوصی در کنار نمایندگان حاکمیت، روی یک استیج و در سطحی برابر صحبت کردند. این اتفاق کوچک نیست؛ چون سال‌ها نگاه بالا‌به‌پایین بر این فضا حاکم بود.
قاضی‌زاده تأکید کرد که هرچند تغییرات به کندی رخ داده، اما رفتار رگولاتور نسبت به شش سال پیش بسیار متفاوت است. «این تغییر نتیجه تلاش و خودرگولاتوری فعالان است. ما در نبود قانون، خودمان اصول حرفه‌ای را رعایت کردیم؛ از شفافیت تراکنش‌ها تا حفظ حقوق کاربران. در نهایت حاکمیت ناگزیر شد این رفتار حرفه‌ای را بپذیرد.
به باور او، رمزآتی می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری الگوی همکاری پایدار میان دولت و بخش خصوصی باشد: اگر گفت‌وگو تداوم یابد و نهادهای حاکمیتی فعالان شفاف را به رسمیت بشناسند، ایران می‌تواند به یکی از مراکز مهم فناوری بلاک‌چین در منطقه تبدیل شود.
نشست خبری دومین دوره رمزآتی، فراتر از یک رویداد رسانه‌ای، به نوعی آیینه تمام‌نمای وضعیت فعلی اکوسیستم رمزارز در ایران بود؛ صنعتی نوپا که میان امید و بیم، میان نگاه سخت‌گیرانه و رویکرد توسعه‌محور در نوسان است.
اما آنچه در سخنان همه حاضران مشترک بود، باور به گفت‌وگو بود — گفت‌وگویی میان نهاد قدرت و بازار، میان دولت و مردم، میان گذشته و آینده.
فعالان این حوزه معتقدند رمزآتی فرصتی است تا تقابل‌ها جای خود را به تعامل بدهند. اقتصاد رمزارز، چه بخواهیم و چه نخواهیم، بخشی از آینده اقتصاد ایران است. و همان‌طور که سهیل نیکزاد گفت، صنعت رمزارز بدون گفت‌وگو رشد نمی‌کند.